قانون مالیات بر ارزش افزوده در راستای دریافت مالیات ارزش افزوده از خریداران نهایی کالا یا خدمات، برای افراد و یا شرکت هایی که واسطه بین عرضه کننده های اولیه کالا و یا ارائه کننده خدمات می باشند وظایفی مشخص نموده که عدم انجام آنها مشمول جرائم سنگینی می باشد.
یکی از این وظایف دریافت مالیات از خریدار و پرداخت آن به خزانه دولت می باشد و وظیفه دیگر آن ها گزارش مبالغ خرید و فروش انجام شده و مقدار ارزش افزوده آن ها، تا ۱۵ روز بعد از پایان هر فصل می باشد.
این گزارش در فرم خاصی به نام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده ارسال می شود که در قسمت های بعدی درباره آن توضیح داده می شود.
در اصل این افراد در زمان خرید کالا، مالیات ارزش افزوده را از طرف خریداران بعدی پرداخت می کنند و در هنگام فروش مجددا آن را از خریدار دیگر دریافت می کنند. این روال تا زمان تحویل کالا یا ارائه خدمات به مصرف کننده نهایی ادامه می یابد.
✔️فرض می کنیم شرکت الف فقط به تولید و فروش یک نوع کالا اشتغال دارد و هیچ خریدی انجام نمی دهد. قیمت فروش کالای این شرکت نیز ۲/۰۰۰/۰۰۰ ریال می باشد.
این شرکت یک عدد از این نوع کالا را به توزیع کننده ب می فروشد و در زمان فروش کالا مبلغ ۲/۱۸۰/۰۰۰ ریال که شامل ۲/۰۰۰/۰۰۰ ریال قیمت کالا و ۱۸۰/۰۰۰ ریال ارزش افزوده می باشد از خریدار دریافت می کند و مبلغ ۲/۰۰۰/۰۰۰ ریال را نزد خود نگه داشته و مبلغ ۱۸۰/۰۰۰ ریال به خزانه دولت واریز می کند (به عبارت دیگر وظیفه خود را در قبال اداره دارایی انجام می دهد).
✔️توزیع کننده ب نیز کالای مذکور را به قیمت ۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال به شخص پ که مصرف کننده نهایی می باشد می فروشد و مبلغ ۳/۲۷۰/۰۰۰ ریال از وی دریافت می کند که شامل ۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال قیمت کالا و ۲۷۰/۰۰۰ ریال ارزش افزوده می باشد.
✔️در این مرحله توزیع کننده ب مبلغ ارزش افزوده ای را که در مرحله قبل به فروشنده پرداخت کرده از مبلغ دریافتی از خریدار کسر می نماید و باقیمانده را به خزانه دولت واریز می کند:
مالیات ارزش افزوده دریافتی بابت فروش
۲۷۰/۰۰۰ = ۹% * ۳/۰۰۰/۰۰۰
مالیات ارزش افزوده دریافتی بابت خرید
۱۸۰/۰۰۰ = ۹% * ۲/۰۰۰/۰۰۰
مبلغی که باید توسط توزیع کننده ب به
خزانه دولت واریز شود: ۹۰/۰۰۰
✔️همانطور که مثال فوق مشخص شد در نهایت مبلغ ۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال ارزش به وجود آمده به همراه ۲۷۰/۰۰۰ ریال مالیات ارزش افزوده پس از طی چند مرحله توسط خریدار نهایی پرداخت شد:
قیمت خرید کالا ۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال
مالیات بر ارزش افزوده
۲۷۰/۰۰۰ = ۹%* ۳/۰۰۰/۰۰۰
مبلغ پرداخت شده توسط خریدار
۳/۲۷۰/۰۰۰