بر اساس استاندارد های حسابداری، موجودی نقد در موسسات به دو دسته کلی تقسیم می شود:
1- موجودی نقد نزد موسسه ( تنخواه گردان و موجودی صندوق )
2- وجوه نقد نزد بانک ها و موسسات مالی
تنخواه گردان
موسسات برای آسان تر شدن پرداخت های خود مقداری از وجه نقد را در اختیار کارپرداز ( تنخواه گردان ) قرار میدهند تا پرداخت های جزئی را انجام دهد و با ارائه صورت هزینه های مربوط به پرداخت ها از حساب آن کسر شود.
روش های حسابداری تنخواه گردان
برای ثبت حسابداری این رویداد و با توجه به استانداردهای حسابداری در ایران، دو روش در نظر گرفته شده است:
▪️ روش تنخواه ثابت
▪️روش تنخواه متغیر
روش تنخواه گردان ثابت:
در این روش در اولین پرداخت وجه به تنخواه گردان ثبت بدهی او زده میشود و تنخواه گردان بدهکار میگردد. و در پایان دوره معین این ثبت معکوس میگردد. و به همراه آن ثبت سند هزینه ها زده میشود.
این روش به دلیل اینکه مبلغ وجه نزد تنخواه گردان برای مدتی باقی میماند و بعد از آن صورت هزینه ها ارسال میشود و با توجه به آیین نامه تحریر دفاتر از نظر مالیاتی چندان مورد توجه موسسات قرار نمیگیرد . به این دلیل که مدیران بیشتر علاقه مند هستند تا مبلغ خروجی از سیستم بانکی آن ها برای هزینه های انجام شده و جاری باشد نه هزینه های آتی .
روش تنخواه گردان متغیر:
در این روش بر خلاف روش قبل به محض ارائه اسناد هزینه، توسط تنخواه گردان ثبت بستانکاری تنخواه زده میشود و شارژ مجدد برای هزینه های بعدی انجام می شود.
مثال زیر نحوه ثبت رویدادهای حسابداری تنخواه گردان را در هر دو روش توضیح داده است.
مثال: در تاریخ ۹۵/۰۸/۲۰ پرداخت مبلغ ۲۵۰۰۰۰۰ ریال به کارپرداز بابت تنخواه گردان در قبال اخذ سفته ای تضمینی
۹۵/۰۹/۲۰ پرداخت هزینه ها توسط تنخواه گردان و ارائه اسناد هزینه به شرکت به مبلغ ۱۸۰۰۰۰۰ ریال
۹۵/۰۹/۲۶ تایید و پرداخت وجه اسناد هزینه به کارپرداز
روش تنخواه گردان ثابت:
۹۵/۰۸/۲۰ تنخواه گردان ۲۵۰۰۰۰۰
. بانک ۲۵۰۰۰۰۰
۹۵/۰۸/۲۰ ثبتی ندارد
۹۵/۰۹/۲۶ هزینه ها ۱۸۰۰۰۰۰
. بانک ۱۸۰۰۰۰۰
روش تنخواه گردان متغیر:
۹۵/۰۸/۲۰ تنخواه گردان ۲۵۰۰۰۰۰
. بانک ۲۵۰۰۰۰۰
۹۵/۰۸/۲۰ هزینه ها ۱۸۰۰۰۰۰
. تنخواه گردان ۱۸۰۰۰۰۰
۹۵/۰۹/۲۶ تنخواه گردان ۱۸۰۰۰۰۰
. بانک ۱۸۰۰۰۰۰
ثبت مربوط به ترمیم تنخواه